Pyrrhura in Huis of in de Volière
De vogels van het geslacht Pyrrhura hebben hun leefgebied in Zuid-Amerika. Binnen het geslacht worden maar liefst 16 soorten onderscheiden. Bij 10 van deze soorten worden nog eens 39 ondersoorten onderscheiden. De aandacht voor deze vogels in Europa ontstond zo rond 1960. In dat jaar was op de wereldtentoonstelling in Rotterdam de Pyrruhra perlata perlata (Roodbuik parkiet) te zien.
De vogel werd ingestuurd door een zeer bekende Braziliaanse voetballer, namelijk Pélè, één van werelds beste voetballers ooit. Rond deze periode werd er weinig met Pyrrhura’s gekweekt. Oorzaak hiervan was vooral de hoge prijs. Eigenlijk is de belangstelling voor de Pyrrhura’s pas ontstaan na de eerste mutatie bij de Pyrrhura molinae (Groenwang parkiet) in 1987 in Gent, België. Inmiddels zijn vele soorten betaalbaar geworden en lijkt niets een verdere opmars van deze bijzondere vogels nog in de weg te staan.
Indeling van de soorten
In Nederland zijn voor vrijwel alle soorten Pyrrhura’s Nederlandse namen bedacht. Volledigheidshalve heb ik daarom gemeend eenmalig de Nederlandse benaming te noemen. In het vervolg van dit artikel heb ik er echter voor gekozen zo veel mogelijk de Latijnse benaming te hanteren omdat dit naar mijn mening de meeste duidelijkheid schept bij de behandeling van de soorten en ondersoorten. In dit overzicht volg ik de indeling zoals deze wordt gehanteerd in Lexikon der papageien, Band 4 van Thomas Arndt.
Pyrrhura cruentata (Blauwkeel parkiet)*
Pyrrhura frontalis frontalis (Bruinoor parkiet)*
Pyrrhura frontalis chiripepe (Paraquay bruinoor parkiet)*
Pyrrhura frontalis devillei (Deville’s parkiet)*
Pyrrhura cruentata
Pyrrhura frontalis frontalis
Pyrrhura perlata perlata
Pyrrhura perlata perlata (Roodbuikparkiet)*
Pyrrhura perlata lepida (Waglers parel parkiet)*
Pyrrhura perlata coerulescens (Miritiba parel parkiet)*
Pyrrhura perlata anerythra (Neumans parel parkiet)
Pyrrhura molinae molinae (Groenwangparkiet)*
Pyrrhura molinae australis (Argentijnse groenwang parkiet)*
Pyrrhura molinae phoenicura (Schiegels groenwang parkiet)
Pyrrhura molinae hypoxantha (Geelborst groenwang parkiet)*
Pyrrhura molinae restricta (Palmarito groenwang parkiet)*
Pyrrhura leucotis leucotis (Witoor parkiet)*
Pyrrhura leucotis griseipectus (Braziliaanse witoor parkiet)*
Pyrrhura leucotis pfrimeri (Pfrimers witoor parkiet)
Pyrrhura leucotis emma (Emma’s witoor parkiet)*
Pyrrhura leucotis auricularis (Monagas witoor parkiet)
Pyrrhura molinae molinae
Pyrrhura perlata lepida
Pyrrhura leucotis auricularis
Pyrrhura picta picta (Geschilderde parkiet)*
Pyrrhura picta amazonum (Santarém parkiet)*
Pyrrhura picta microtera (Kleine bonte parkiet)
Pyrrhura picta lucianii (Prins lucians parkiet)
Pyrrhura picta roseifrons (Rozekop parkiet)*
Pyrrhura picta subandina (Jaraquiel parkiet)
Pyrrhura picta caeruleiceps (Magdalena parkiet)
Pyrrhura picta pantchenkoi (Pantchenko parkiet)
Pyrrhura picta eisenmanni (Azureo parkiet)
Pyrrhura egregia egregia (Roodschouder parkiet)*
Pyrrhura egregia obscura (Gran-Sabana parkiet)
Pyrrhura picta picta
Pyrrhura picta roseifrons
Phyrrhura egregia egregia
Pyrrhura viridicata (Santa Marta parkiet)
Pyrrhura orcesi (El oro parkiet)
Pyrrhura melanura melanura (Zwartstaart parkiet)
Pyrrhura melanura souancei (Souancé zwartstaart parkiet)*
Pyrrhura melanura berlepschi (Berlepsch’s parkiet)*
Pyrrhura melanura pacifica (Pascifische zwartstaart parkiet)*
Pyrrhura melanura chapmani (Chapmans parkiet)*
Pyrrhura rupicola rupicola (Zwartkop parkiet)*
Pyrrhura rupicola sandiae (Sandia parkiet)*
Pyrrhura albipectus (Witnek parkiet)
Pyrrhura rupicola sandiae
Pyrrhura hoffmanni
Pyrrhura rupicola sandiae
Pyrrhura hoematotis hoematotis (Roodoor parkiet)
Pyrrhura hoematotis immarginata (Cubiro roodoor parkiet)
Pyrrhura calliptera (Bruinborst parkiet)
Pyrrhura rhodocephala (Roodkop parkiet)*
Pyrrhura hoffmanni hoffmanni (Hoffmans parkiet)*
Pyrrhura hoffmanni gaudens (Chiriqui parkiet)
* = soorten die in Europa in avicultuur voorkomen
Huisvesting
Een prima huisvesting voor Pyrrhura’s is een volière met een afmeting van 3 x 1 x 2 meter en een nachtverblijf van bijvoorbeeld 1.00 x 1.00 x 1.80. Zelf houd ik mijn Pyrrhura perlata lepida’s in een volière met vluchten van 5 meter lang, 1 meter breed en 2.50 meter hoog. Het nachtverblijf heeft daarbij een afmeting van 1 meter diep, 1 meter breed en 2 meter hoog. Ook zijn er kwekers die de vogels in broedkooien houden met een afmeting van 50 x 50 x 1.20 meter. Mijn voorkeur gaat echter uit naar een ruime volière omdat het vrij drukke en beweeglijke vogels zijn. Een te kleine huisvesting zal daarom snel kunnen leiden tot vervetting van de vogels. Verder is het van belang dat de vogels het gehele jaar door kunnen beschikken over een nestkast. Dit is noodzakelijk omdat de vogels er de nacht in doorbrengen. Een nestkast is tevens een ideale bescherming tegen de kou in de winter, vooral als de bodem van de nestkast daarbij ook nog wordt voorzien van een dikke laag houtkrullen. Indien wordt voldaan aan de hierboven beschreven huisvesting is het goed mogelijk Pyrrhura’s in een onverwarmde volière te houden. Zorg er wel voor dat de nestkast in het binnenverblijf hangt en dat de buitenvolière met een luikje is af te sluiten. Het afsluiten van het nachtverblijf heeft als bijkomend voordeel dat de vogels in het zomerseizoen niet in alle vroegte lawaaiproblemen kunnen geven bij de buren.
Gedrag
Met een beetje aandacht worden de vogels erg vertrouwelijk met hun verzorger. Mijn Pyrrhura’s komen direct naar mij toe als ik bij de volière ben. Ga ik vervolgens naar het nachtverblijf dan zijn zij hier ook al weer naar toe gevlogen. Ze kunnen zo vertrouwd raken dat ze gewoon uit de hand van hun verzorger eten. Het zijn verder erg nieuwsgierige en beweeglijke vogeltjes waaraan je veel plezier kunt beleven. Als minpuntje in het gedrag kan hun geschreeuw worden genoemd. Ze zijn vrij snel opgewonden en een overvliegende duif, vreemd geluid of onverwachte gebeurtenis kanl snel aanleiding geven tot herhaaldelijk schreeuwen van de vogels. Toch moet dit ook weer niet overdreven worden. In een dergelijke situatie zal het geschreeuw vrijwel nooit langer dan 5 minuten aan houden.
Voeding
De basis voeding die wij geven bestaat uit een zaadmengsel voor grote parkieten, Teurlings 228 228 gemengd met papegaaienvoer premium. Naast dit zaadmengsel krijgen de vogels elke dag een mengsel van geweekt kiemzaad en eivoer/universeelvoer (één op één). De verhouding tussen het zaad en het geweekte kiemzaad/eivoer/universeelvoer mengsel is één op één. Twee keer per week meng ik, ondanks dat de vogels er ook vrij over kunnen beschikken, scherpe maagkiezel en oesterschelpen grit door het kiemzaad. Daarnaast krijgen de vogels vrijwel dagelijks fruit en groenvoer. De vogels doen het op deze voeding prima.
Broedproces
Pyrrhura’s beginnen meestal zo rond april, mei met het broedproces. Vroeger komt echter ook voor! Vaak, zo is mijn ervaring, zijn er het hele jaar door wel paringen waar te nemen tussen de vogels. De paring vindt op de zitstok plaats waarbij de vogels zijdelings van elkaar de cloaca’s tegen elkaar drukken. De man neemt dus niet, zoals bij veel andere soorten, plaats op de rug van de pop. Het verdient aanbeveling om de nestkast op de donkerste plaats van de volière of broedkooi neer te hangen. Zorg er daarbij voor dat het invlieggat van het licht is afgewend. Nestblokken met een afmeting van 20x20x50 cm. voldoen over het algemeen goed. Het invlieggat dient een diameter te hebben van ca. 6 cm. Om de vogels te helpen bij het in- en uit gaan van het blok is het aan te raden de binnenzijde van het blok onder het invlieggat te voorzien van een strookje gaas en of krammen. Als nestmateriaal kan een mengsel van (vochtig) onbemeste potgrond en houtkrullen worden gegeven (ca. 4 – 5 cm dik). Verder is het aan te bevelen om wat dikke (wilgentakken in de hoeken van het blok aan te brengen.
De vogels schrapen deze af en leggen op dit schraapsel hun eieren. Veel Pyrrhura – soorten hebben grote legsels, sommige poppen leggen wel 6 tot 10 eieren. Na een broedduur van ca. 21 dagen worden de jongen geboren. Het tijdstip voor het uitkomen van de eieren kan behoorlijk variëren omdat dit afhankelijk is bij welk ei de vogels vast gaan zitten broeden. Bij een groot legsel moeten de jongen geringd worden op een leeftijd van ca. 12 dagen. Is er echter sprake van een klein legsel dan zal het eerste jong eerder geringd moeten worden, na ca. 8 dagen. De jongen moeten geringd worden met een 6 millimeter geharde voetring. Op een leeftijd van 7 á 8 weken vliegen ze uit waarna ze nog 2 tot 3 weken door de ouders worden (bij)gevoerd). Vaak gaan de oudervogels over tot een tweede legsel.
Tot zover de inleiding over de Pyrhurra’s en hun verzorging.
De meest voorkomende soorten worden op onze website apart behandeld.
Pyrrhura Frontalis
Pyrrhura Rupicola
Pyrrhura Molinae
Pyrrhura Hypoxantha
Pyrrhura Perlata Lepida
Pyrrhura Rhodogaster